HMI là gì?
HMI (Human Machine Interface) là giao diện giúa người và máy, cho phép con người giám sát, điều khiển và tương tác với các thiết bị trong hệ thống tự động hoá.
Có thể là màn hình cảm ứng lớn, màn hình LCD nhỏ hoặc giao diện ứng dụng trên máy tính. Dù ở hình thức nào, mục tiêu của HMI là đơn giản hoá quy trình và giúc người dùng hiểu được những gì đang diễn ra.
Tại sao HMI quan trọng trong tự động hoá?
Trong một hệ thống tự động hoá, HMI giống như “trung tâm điều khiển”. HMI giúc:
- Theo dõi hoạt động của thiết bị
- Nhận cảnh báo nhanh chóng
- Thay đổi tham số hoặc chạy/thử quy trình
- Lưu vết sự kiện và dữ liệu sản xuất
Phân biệt giao diện người dùng (UI) và trải nghiệm người dùng (UX)
Nhiều lập trình viên khi thiết kế HMI thường chỉ chú trọng phần giao diện đẹp, căn chỉnh đều đặn và đầy đủ thông tin. Nhưng như thế vẫn chưa đủ! Một giao diện có thể bắt mắt, nhưng lại khiến người dùng “phát bực” nếu thao tác không thuận tiện hoặc quá rườm rà.
- UI (User Interface): là phần nhìn thấy được – bố cục, màu sắc, icon, font chữ… UI tốt giúp người dùng cảm thấy hứng thú khi nhìn vào.
- UX (User Experience): là cảm nhận khi sử dụng – có nhanh không, có tiện không, có cần phải nhớ quá nhiều thao tác không? UX tốt giúp người dùng muốn quay lại dùng tiếp.
Một màn hình HMI có UX tốt là khi:
- Người vận hành truy cập nhanh các chức năng thường dùng mà không phải nhớ quá nhiều bước.
- Kỹ thuật viên không bị đăng xuất liên tục khi chạy thử máy trong thời gian dài.
- Giám sát viên dễ dàng lấy số liệu, xem báo cáo trên cùng một màn hình thay vì phải nhảy qua nhiều tab.
- Giao diện tự nói lên câu chuyện: biểu đồ, màu sắc, và biểu tượng hiển thị rõ ràng tình trạng máy móc mà không cần phải giải thích thêm.
Tóm lại: HMI không chỉ là để nhìn – mà còn phải để làm, và làm cho dễ!
Nguyên tắc thiết kế màn hình HMI đồng cảm
- Ít mà chất: Thay vì chia thành hàng loạt trang phụ, hãy tập trung các thông tin và chức năng quan trọng lên một số ít màn hình chính. Việc này giúp người dùng không bị rối, tiết kiệm thời gian chuyển trang và dễ ghi nhớ thao tác.
- Tập trung chức năng: Hãy đặt các nút điều khiển liên quan gần nhau, ví dụ như “Start – Stop – Reset” cho một động cơ nên nằm cùng một khu vực. Điều này tạo thói quen vận hành cho người dùng và giảm nguy cơ thao tác nhầm.
- Màu sắc có logic: Sử dụng màu sắc mang tính trực quan và đồng nhất trong toàn hệ thống. Ví dụ:
- Xanh lá: Trạng thái bình thường, mọi thứ đang hoạt động tốt
- Vàng: Cảnh báo nhẹ, cần theo dõi hoặc sắp vượt ngưỡng
- Đỏ: Lỗi hoặc nguy hiểm, cần can thiệp ngay
- Xám: Thiết bị đang tắt hoặc không hoạt động
Đừng dùng màu sắc chỉ vì “đẹp mắt”, mà hãy để mỗi màu truyền tải thông điệp rõ ràng.
- Tối đa tính dễ hiểu:
- Bố cục gọn gàng, logic theo quy trình sản xuất hoặc luồng thiết bị
- Các biểu tượng nên mang tính biểu trưng rõ ràng (ví dụ: biểu tượng vòi nước cho van, bánh răng cho motor…)
- Kích thước chữ và nút bấm đủ lớn để thao tác dễ dàng trên màn hình cảm ứng
- Sử dụng biểu đồ, hình ảnh minh họa nếu cần – để kể câu chuyện của quy trình thay vì chỉ hiện giá trị số
Tóm lại, hãy đặt mình vào vị trí người vận hành thực tế để tạo ra những giao diện không chỉ “dễ nhìn” mà còn “dễ làm”!
Tham khảo thêm tại video Youtube:
Kết luận
Một HMI tốt không chỉ đẹp mà còn phải hữu ích! Dù là kỹ sư vận hành, kỹ thuật hay giám sát, bạn xứng đáng có một màn hình hiển thị thông minh, gọn gàng và linh hoạt.
Tham khảo thiết kế màn hình HMI từ hãng Siemens.
HMI từ Bugtech sẽ giúc bạn “truyền đạt suy nghĩ cho máy móc” một cách thông minh nhất!
